انقلابی که نظم جهان را برهم زد

یکی از شعارهای اصلی مردم در زمان انقلاب، مطالبه «استقلال» و «عدم وابستگی به قدرت های شرق و غرب بود»، اما پس از چهل و پنج سال تا چه اندازه در دستیابی به این شعارها موفق بوده ایم و جایگاه امروز ایران در منطقه چیست؟

به گزارش خبرگزاری ایمنا، با گذشت چهل و پنج سال از انقلاب اسلامی، بازخوانی برخی از تغییرات و دستاوردهایی که در طول این سال‌ها به وقوع پیوسته است ضروری ب نظر می‌رسد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

یکی از نکاتی که در زمان انقلاب از ارکان اصلی مطالبات مردم به حساب می‌آمد، شعارها و مطالبات مردمی در زمینه استقلال و رویکردی غیروابسته به قدرت‌های جهانی بود که پس از انقلاب به یکی از ارکان اساسی سیاست خارجی کشور تبدیل شد، علاوه بر این جمهوری اسلامی با پیروی از تفکر امامین انقلاب، در طول سال‌های پس از انقلاب به دنبال ایجاد محوری در میان کشورهای مسلمان منطقه بود تا بتواند از منافع خود و کشورهای منطقه در برابر زیاده خواهی‌ها و نفوذ ابرقدرت‌ها جلوگیری کند، اقدامی که امروز سبب شده تا ایران علاوه بر نقش محوری در جبهه مقاومت، امنیت خود را تأمین کند تا در سایه این امنیت به سمت پیشرفت حرکت کند.

در همین راستا و برای بررسی ابعاد مختلف دستاوردهای جمهوری اسلامی در عرصه سیاست خارجی با سید احمد سادات، استاد دانشگاه تهران و مدیر پیشین شبکه العالم و الکوثر به گفت‌وگو نشستیم.

ایمنا: کشور ما به عنوان کشوری در منطقه حساس غرب آسیا همواره در طول تاریخ خود در معرض تهدیدهای گوناگونی از جانب همسایگان و قدرت‌ها قرار داشته است، اما شاهدیم که امروز و پس از چهل و پنج سال از انقلاب باوجود اوضاع ناامن منطقه، شخص بایدن اعلام می‌کند ما قصد و توان حمله مستقیم به ایران را نداریم و اقتدار ما بسیار افزایش پیدا کرده، از طرفی شاهد هستیم که محور مقاومت با مرکزیت ایران توانسته قدرت اصلی را در منطقه به دست بگیرد. به نظر شما چه سیاست‌هایی پس از انقلاب منجر شد ایران به نقطه کنونی برسد؟

سادات: با پیروزی انقلاب، جمهوری اسلامی تمام نظمی که در منطقه حاکم بود را برهم زد، یعنی توان ابرقدرت‌ها در منطقه و پیمان‌هایی که در منطقه ایجاد شده بود از بین رفت، در همین راستا چند نکته عمده و اساسی در مورد تفاوت‌های چارچوب و اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی با اصول حاکم در زمان شاه وجود دارد که به صورت خلاصه به چند مورد از آنها اشاره می‌کنم.

سیاست خارجی در زمان شاه یک سیاست تبعیتی بود یعنی ما به دنبال غرب و مخصوصاً آمریکا بودیم. قبل از کودتای بیست و هشتم مرداد کشور ما تابعی از سیاست‌های انگلیس در منطقه بود و بعد از کودتا تبدیل به تابعی از سیاست‌های آمریکا در منطقه شد و در تصمیمات سیاست خارجی زمان رژیم پهلوی هیچ‌گونه اختیاری نداشتیم. معمولاً در سیاست خارجی، مبنای اصلی بر فرهنگ و تاریخ و تمدن و جغرافیای سیاسی منطقه‌ای است اما در زمان شاه این موارد به عنوان مبنا محسوب نمی‌شد و مبنای ما وابستگی به آمریکا و غرب بود، به همین دلیل اگر دقت کنید در شعارهای اصلی زمان انقلاب «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» وجود داشت و استقلال رکن اول شعار مردم بود.

ایمنا: علت فراگیر شدن این شعار به عنوان مطالبه مردم چه بود؟

سادات: در زمان شاه بالای ۵۰ هزار مستشار آمریکایی در بدنه نقاط تصمیم ساز کشور وجود داشت و موقعیت‌های مهم اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و نظامی همه در کنترل آمریکایی‌ها بود.

برای مثال چند نمونه اساسی را بیان می‌کنم، در آن زمان ما عضو پیمان بغداد بودیم و بعد عضو پیمان سنتو شدیم اما بعد از انقلاب از آن پیمان خارج شدیم زیرا این پیمان یکی از شعب و فروع ناتو به شمار می‌رفت و از منافع آمریکا در منطقه حفاظت می‌کرد و ما همان اوایل سال ۵۸ از آن خارج شدیم.

در یک مورد دیگر، در همان زمان کمپ دیوید اتفاق می‌افتد و ما روابطمان را با مصر قطع کردیم زیرا مصر و قضایای کمپ دیوید در راستای سیاست‌های غرب و رژیم شاه بود و در همین راستا با رژیم مراکش نیز قطع رابطه کردیم.

مهم‌تر از آن در قضیه قرارداد ننگین کاپیتولاسیون بود که به واسطه انقلاب لغو شد و با ورود شورای انقلاب تمام مصونیت‌هایی که برای آمریکایی‌ها در نظر گرفته بودند در همان یک سال اول لغو شد.

علاوه بر این پیش از انقلاب پیمانی به نام عهدنامه مودت میان ایران و روسیه وجود داشت و به دلیل اینکه یکی از شعارهای ما نه شرقی نه غربی بود، این پیمان فصل‌هایی داشت که توسط شورای انقلاب فسخ شد زیرا آن فصل‌ها اجازه می‌داد که شوروی سابق بتواند از خاک ایران استفاده کند، نیروهای ارتشش را به خاک ما بیاورد و زمینه برای تاخت و تاز توسط اتحاد جماهیر شوروی فراهم می‌شد.

اما زمانی که از پیمان سنتو خارج شدیم در مقابل پس از انقلاب با توجه به شعار نه شرقی نه غربی عضو جنبش غیر متعهدها شدیم، جنبشی که نسبت به شرق و غرب هیچ تعهدی ندارد و اهداف مشخصی دارد.

و مواردی از این دست زیاد به وقوع پیوست زیرا مبنای ما بحث استقلال و شعار نه شرقی و نه غربی، بود و دیگر تعهدی نسبت به غرب و شرق نداشتیم.

ایمنا: آنچه به آن اشاره کردید در مورد بحث استقلال بود، اما چه رویکردی باعث شد تا ایران به سمت ایجاد یک محور مقاومت پیش برود و به عنوان رکن اساسی آن مطرح شود؟

سادات: حضرت امام (ره) مفاهیمی را مطرح کردند که ما را به سمت تمدن نوین اسلامی هدایت کرد برای مثال مفهوم امت واحده مطرح شد و ما با اقتدار محور مقاومتی در این سال‌ها تشکیل دادیم که باعث شد در راستای تشکیل امت واحده و دستیابی به یک تمدن نوین اسلامی حرکت کنیم و سنگ بنای سیاست خارجی ما بر آن اساس گذاشته شد.

در همین راستا اتفاقاتی افتاد که از جمله آنها، قطع رابطه با رژیم صهیونیستی بود و ما بلافاصله سفارت اسرائیل را در تهران به سفارت فلسطین تبدیل کردیم و فلسطین را به رسمیت شناختیم. همچنین با رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی قطع رابطه کردیم، رژیمی که اقدامات امروز اسرائیل دقیقاً مشابه اقدامات همان رژیم آپارتاید است، زیرا امروز اسرائیل یک رژیم نژادپرست است که نژاد ابرانی و یهودیت را برتر می‌داند و خودشان را فرزندان خدا بر روی زمین و دیگران را گیوم می‌دانند، گیوم یعنی حیواناتی که همه چیزشان از جان و مال و فرزند و ناموسشان برای آنها مباح است و برای خدمت به آنها آفریده شدند و ما با این رژیم‌ها به طور کامل قطع رابطه کردیم.

تقویت ایدئولوژی اسلامی و اسلام سیاسی تحول دیگری بود که با آمدن انقلاب به وقوع پیوست. با آمدن انقلاب ما شاهد بودیم که در کشورهای منطقه یک بیداری اتفاق افتاد. برای مثال تا قبل از پیروزی انقلاب دوستان ما در جبهه مقاومت، مثلاً در گروه‌های متعدد فلسطینی با ایدئولوژی‌های مختلف از حماس گرفته تا جهاد و فتح و … مبارزاتشان با سنگ بود ولی با آمدن جمهوری اسلامی نه تنها به سلاح مجهز شدند بلکه امروز به توانمندی ساخت موشک، پهپاد و سلاح‌هایی از این دست رسیده‌اند. درواقع گروه‌های فلسطینی به یک انسجام رسیدند و از سال ۲۰۰۰ به بعد رژیم صهیونیستی که به عنوان یک اسطوره شکست ناپذیر خودش را نشان داده بود و جزو ۶ ارتش برتر دنیا بود، توسط نیروهای مقاومت هم پیمان جمهوری اسلامی متحمل شکست‌هایی مفتضاحانه شد، و امروز می‌بینیم رژیمی که در جنگ ۶ روزه ارتش‌های عربی آن زمان نتوانستند شکستش بدهند، یک گروهی مانند حماس که از سال ۲۰۰۶ در محاصره بوده است، موشک و سلاح می‌سازد، مقابله می‌کند و آن تونل‌های زیرزمینی افسانه‌ای را بنا می‌کنند. ما وقتی برای اولین بار توسط شبکه العالم وارد این تونل‌ها شدیم در آنجا تصاویری که برای ما رسید بسیار عجیب بود و جزو اساطیر قرن حاضر محسوب می‌شود و به همین دلیل است که اسرائیل پس از ۴ ماه طبق اعتراف خود غربی‌ها هنوز موفق نشده آنها را کشف کند. این گروه‌ها درواقع با کمک ما توانمند شدند.

همانطور که سیدحسن نصرالله اعلام کرد از سال ۲۰۰۰ افسانه شکست ناپذیری ارتش صهیونیسم فرو ریخت و زمان شکست‌ها گذشت و زمان پیروزی پدید آمد. این اتفاق بدون وجود جمهوری اسلامی محقق نمی‌شد. در لبنان اسرائیلی‌ها تا نزدیکی بیروت را اشغال کرده بودند اما با پیروزی انقلاب حزب الله تشکیل شد و بعد از آن با توانمند شدن حزب الله، از سال ۲۰۰۰ اسرائیلی‌ها را ازا عمده خاک لبنان اخراج کردند.

این مثال تنها در بعد فلسطین و اسرائیل و لبنان بود و در کشورهای مختلف محور مقاومت قابل تعمیم است.

ایمنا: تفکری در کشور وجود دارد که معتقد است حتی اگر بپذیریم امروز ایران به قدرتی در منطقه تبدیل شده اما برای رسیدن به آن متحمل هزینه‌های بسیاری شده و برای مثال تحریم‌های زیادی علیه ما اعمال شده است، اما در مقابل شاید اگر مثل بسیاری کشورها با آمریکا متحد می‌شدیم امروز وضعیت بهتری پیدا می‌کردیم، نظر شما در این باره چیست؟

سادات: از میان کشورهایی که به نحوی جزو اقمار آمریکایی‌ها محسوب می‌شوند برای مثال در منطقه خودمان ترکیه را در نظر بگیرید. این کشور انتهای ناتو و حافظ منافع آمریکا محسوب می‌شود، اما الان ترکیه در چه وضعیتی است و آیا آن وضعیت مطلوب را داراست؟ و یا مثلاً در ژاپن در جزیره اوکیناوا با توجه به حضور آمریکایی‌ها در آنجا بارها اعتراضات مردمی علیه آمریکایی‌ها شکل گرفته زیرا آنها به نوامیس مردم تعدی می‌کنند اما دولت ژاپن جرأت برخورد با آنها را ندارد.

در زمان شاه آمریکایی‌ها در کشور خودمان هم حضور داشتند، اما تمام منافع ما به منافع غرب گره خورده بود. آمریکایی‌ها ایران را به عنوان جزیره ثباتشان معرفی کرده بودند اما وضعیت پیشرفت ما به چه صورت بود؟ کل اتوبانی که در زمان ساخته شده بود اتوبان تهران کرج بود. در اکثر روستاها مطابق آماری که توسط پسمانده‌های رژیم اعلام شد بالای ۸۰ درصدشان هیچ‌گونه آب و برق و تأسیسات اولیه‌ای نداشتند. تنها در شهر تهران امکاناتی وجود داشت که شاه کارهای تبلیغاتی اش را با استفاده از آنها انجام می‌داد و آن زمان بیش از ۷۰ درصد مردم ما بی سواد بودند و در عموم شاخص‌های توسعه همین وضعیت را داشتیم.

اما امروز در بحث اقتدار و هژمونی ما در منطقه جزو قدرت‌های برتر هستیم و در خاورمیانه هر اتفاقی بیافتد حتماً باید نظر جمهوری اسلامی خواسته شود، برای مثال از قضیه فلسطین گرفته تا عراق و افغانستان و یمن بدون حضور ما قابل حل نیست، حتی اگر این اقتدار جمهوری اسلامی را هم نادیده بگیریم در بحث رفاه هم اوضاع به همین منوال است.

برای مثال کاری که ترامپ با عربستان سعودی کرد را ببینید. آیا این کشور به عنوان یک کشور متحد با آمریکا در رفاه است؟ من در سفرهای متعددی که به عربستان سعودی داشتم تصاویری از مناطق مختلف عربستان را گرفتم که اصلاً بیننده باور نمی‌کند اینجا عربستان است، امارات هم به همین صورت است و دور از مناطق تجاری که همه می‌بینند، در مناطقی که بومی‌ها در آن زندگی می‌کنند وضعیت بسیار بدی وجود دارد. آیا میدانید که بیش از ۷۰ درصد مردم عربستان سعودی اجاره نشین دو خاندان بزرگ این کشور هستند؟ دو خاندان در عربستان وجود دارد، یکی آل سعود و دیگری آل شیخ؛ آل سعود سیاسیون هستند و آل شیخ قدرت مذهبی را دارند. از سال ۱۹۳۱ تا الان که سعودی سوم شکل گرفته و کشور توسط این دو خاندان اداره می‌شود، بیش از ۷۰ درصد مردم عربستان اجازه نشین این دو خاندان هستند. اما این مطالب در رسانه‌های ما و جهان گفته نمی‌شود.

و یا در زمینه آزادی یک فرد مانند جمال خاشقچی به دلیل یک انتقاد از محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، با آن وضع فجیع کشته شد که تازه تبعه آمریکا هم بود و این وضع آزادی بیان در این کشور است. در همین کشورهای همسو با آمریکا در مجامع آکادمیک اجازه هیچ‌گونه تحقیقی در مورد مسئله هولوکاست داده نمی‌شود و حتی در فرانسه به عنوان مهد دموکراسی غرب، فردی مانند روژه گارودی به دلیل نوشتن کتابی در مورد هولوکاست محکوم می‌شود.

ببینید کدام یک از حکمای غربی و عربی امروز اجازه انتقاد از اسرائیل و کمک به غزه را دارند؟ کدام یک جرأت دارند صدور نفت به اسرائیل را قطع کنند؟ ترس از آمریکا و اسرائیل به حدی ست که این کشورهای عربی که ادعای ملت عرب و پان عربیسم دارند حتی نمی‌توانند از هویت خودشان دفاع کنند.

ایمنا: در یک نگاه کلی به نظر شما با وقوع انقلاب مهمترین تغییراتی که در عرصه سیاست‌های خارجی و منطقه‌ای ما شکل گرفت چه بود؟

سادات: پس از انقلاب ما یک رویایی با امپریالیسم جهانی و صهیونیسم جهانی پیدا کردیم، قبل از انقلاب در جهان یک نظام دوقطبی با محوریت دو نظام شرق و غرب حاکم بود، اما بعد از فروپاشی شوروی جهان تبدیل به یک دنیای تک قطبی شد که قطب حاکم در آن غرب بود. با پیروزی انقلاب درواقع نظام چندقطبی ایجاد شد و جهان امروز به سمت چندقطبی شدن می‌رود. اینکه می‌بینیم امروز روسیه جرأت پیدا کرده است با ورود به اوکراین مقابل ناتو بایستد ایده‌اش را از انقلاب ما گرفته است و اگر شاهدیم چین به عنوان یک ابرقدرت اقتصادی و نظامی در مقابل آمریکا مطرح شده متأثر از جمهوری اسلامی است زیرا عظمت پوشالی غرب توسط انقلاب اسلامی درهم شکسته شد.

بنابراین در یک جمع بندی و نگاه کلی، با وقوع انقلاب دنیای تک قطبی حاکم و نظم نوین جهانی غرب که به شرق و کل دنیا تحمیل می‌شد برهم زده شد، تمدن نوین اسلامی ظهور پیدا کرد، اسلام سیاسی تقویت شد و در منطقه و جهان مستضعفین متأثر از جمهوری اسلامی شدند و علاوه بر محور مقاومت محوری از مخالفان امپریالیسم و استکبار جهانی در مناطقی مانند آمریکای لاتین ایجاد شد. البته من اشکالات و خلاءهای داخل کشور را نفی نمی‌کنم و معتقدم عمده مشکلات امروز ما در داخل به دلیل سو مدیریت مسئولین و دولت‌های حاکم است و گاهی تندروی‌هایی در سیاست خارجی‌مان داشته‌ایم که باعث شده ما هزینه‌های بیشتری پرداخت کنیم اما در کل نقاط ضعف ما در داخل نفی کننده قدرت و توانمندی کشورمان در سیاست خارجی نیست.

کد خبر 725981

منبع: ایمنا

کلیدواژه: انقلاب اسلامی امام خمینی ره سیاست خارجی استقلال آزادي و جمهوري اسلامي دهه فجر محور مقاومت فلسطین جبهه مقاومت نوار غزه رژیم اسرائیل جمهوری اسلامی ایران شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق جمهوری اسلامی پیروزی انقلاب همین راستا پس از انقلاب سیاست خارجی آمریکایی ها محور مقاومت زمان شاه دو خاندان برای مثال قطع رابطه قدرت ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۶۹۰۰۷۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پیام سرلشکر سلامی به مناسبت روز بسیج سازندگی

فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به مناسبت فرا رسیدن روز بسیج سازندگی،‌ پیامی صادر کرد.

به گزارش ایسنا،‌ متن پیام سرلشکر سلامی بدین شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم
کار جهادی به معنای کار برخاسته از ایمان و بکارگیرنده هرچه بیشتر از ظرفیت وجودی انسان است مقام معظم رهبری (مدظله العالی)
۱۷ اردیبهشت ماه در تقویم تاریخی میهن اسلامی مزین به نام «بسیج سازندگی» از نهادهای روییده از بطن حقیقت انقلاب اسلامی است؛ امروز بسیج سازندگی ارائه تعریف نوینی از مدیریت جهادی در عرصه‌های خدمت خالصانه و بی منّ و اذی در پرتو ولایتمداری در مسیر تابناک آرمان‌های انقلاب اسلامی به شمار می‌رود.

بسیج سازندگی طی سال‌های فعالیت خود با اتکا به انگیزه و همت والای جوانان مومن و انقلابی و ورود به میدان‌های سازندگی، خدمت رسانی و محرومیت زدایی و دیگر عرصه‌های مختلف نیاز کشور به ویژه عمرانی، آبرسانی، نهضت کمک‌های مومنانه، اقتصاد مقاومتی و نهضت مسکن محرومان و شتافتن به کمک مردم در بلایای طبیعی، به شایستگی از توانمندی‌های شگفت آور و غیرقابل انکار خود برای آبادانی ایران عزیز رونمایی کرد و با ترسیم نقش موثر پویا و حیاتبخش تجربه گرانبها و الهام بخشی فراروی علاقمندان به انقلاب و نظام اسلامی فراتر از جغرافیای این سرزمین گشود.

حضور مجاهدانه و هوشمندانه در صحنه‌های پرمسئوولیت خدمت رسانی و مردم یاری با نصب العین قرار دادن منویات و رهنمودهای حکیمانه رهبر عظیم الشأن انقلاب اسلامی حضرت آیت الله العظمی امام خامنه‌ای (مد ظله العالی) از شاخصه‌های برجسته «سازمان بسیج سازندگی» است که موجبات گسترش فرهنگ و تفکر ناب جهادی بعنوان یادگار ارزشمند حضرت امام خمینی (ره ) را بین جوانان ایران اسلامی رقم زده است.

اینک در گام دوم انقلاب اسلامی که تجلی عزت مداری، اقتدار، پیشرفت و شکوه ایران عزیز در مسیر تمدن سازی و درک عصر ظهور است، باور داریم رفع محرومیت تنها با اتکال به خداوند متعال و برخورداری از تفکر و روحیه جهادی و عمل انقلابی و اعتماد به نیروی انسانی مخلص و شیفته خدمت و فداکاری امکان‌پذیر خواهد بود.

اینجانب سالروز تشکیل بسیج سازندگی را به مسئولین ارجمند و یکایک جهادگران خدوم این نهاد مقدس تبریک می‌گویم و امیدوارم حرکت متعهدانه و مخلصانه جهادگران ولایی و انقلابی تحت تعالیم اسلام ناب محمدی (ص) و آموزه‌های تاریخی انقلاب، در راستای جلب رضای پروردگار و خرسندی رهبر عزیز و جانباز انقلاب و آرامش بخشی به ملت شریف ایران، شکوهمندانه و پرفروغ تر از گذشته تداوم یابد.

سرلشکر پاسدار حسین سلامی
فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

انتهای پیام